Kompetencje miękkie i twarde na przykładach

Blog (2)
LandoorConsulting
Uncategorized 9 lutego, 2022 0

Rynek pracy zmienia się bardzo dynamicznie i czasem wręcz w sposób brutalny weryfikuje popyt na określone kompetencje. Coraz częściej słyszymy, że osoby mające przed sobą ścieżkę wyższej edukacji będą wykonywać takie zawody, które obecnie jeszcze nie istnieją. Dla pracodawców rekrutujących na początkowe stanowiska w strukturze organizacji mniej będą się liczyć kompetencje twarde, a oczekiwania w stosunku do kompetencji miękkich będą rosły. Czym są umiejętności twarde i miękkie? Jakie są ich przykłady i jak je zbadać? Jakie będą kompetencje przyszłości? 

 

Kompetencje to inaczej kwalifikacje do wykonywania pewnej pracy czy zadań. To zbiór wiedzy, umiejętności i doświadczenia w danej dziedzinie. Zakłada się, że osoba kompetentna do wykonywania pracy na danym stanowisku, ma cechy, które sprawiają, że spełnia określone wymagania, a swoją pracę wykonuje zgodnie z oczekiwaniami i normami jakościowymi. O kompetencjach najczęściej zaczynamy myśleć, kiedy szukamy pracy. Przygotowanie CV w odpowiedzi na dane ogłoszenie o pracę, skłania do refleksji nad posiadanymi kompetencjami twardymi i miękkimi. 

 

Kompetencje twarde i kompetencje miękkie – na czym polega różnica? 

Kompetencje twarde to inaczej kompetencje specjalistyczne. Oznaczają wiedzę merytoryczną i praktykę w pewnej określonej dziedzinie lub obszarze. Uważa się, że umiejętności twarde są łatwiejsze do opanowania, np. w ramach specjalizacji na studiach, szkoleń, kursów, czy choćby przez korepetycje z danego przedmiotu. Są również łatwo mierzalne. Kompetencje twarde można zbadać poprzez test wiedzy, egzamin. Potwierdzeniem ich posiadania są wszelkiego rodzaju świadectwa, dyplomy czy też karty ocen. Umiejętności twarde są nabyte. W przeciwieństwie do umiejętności miękkich, które są pochodną pewnych wrodzonych cech i naturalnych predyspozycji.  

Kompetencje miękkie tym różnią się od twardych, że: 

  • są trudniejsze do opanowania, 
  • mają bardziej uniwersalny (mniej specjalistyczny) charakter, 
  • są trudniejsze do zmierzenia. 

Umiejętności miękkie nie znajdują potwierdzenia w żadnych dokumentach. Ujawniają się w trakcie wykonywania pewnych czynności. Często dana osoba nie zdaje sobie sprawy z ich posiadania do czasu, aż znajdzie się w sytuacji, która sprzyjać będzie ich aktywacji. Są to w dużej mierze umiejętności interpersonalne i osobiste. Kompetencje miękkie zaczynają odgrywać coraz ważniejszą rolę w kontekście kształtowania przyszłości rynku pracy. Pracodawcy poświęcają im większą uwagę w trakcie procesów rekrutacyjnych, wychodząc z założenia, że tak jak kandydat będzie mógł opanować ewentualne braki w umiejętnościach twardych, tak braki w umiejętnościach społecznych mogą stanowić barierę do wykonywania obowiązków i rozwoju w strukturach danej organizacji (w tym awansowania na stanowiska kierownicze). 

 

Kompetencje twarde i kompetencje miękkie: przykłady 

Wiemy już na czym polega różnica między twardymi i miękkimi umiejętnościami. Przyjrzyjmy się przykładom poszczególnych kompetencji. 

 

Kompetencje twarde 

Do umiejętności twardych należą przykładowo: 

  • znajomość języka obcego, 
  • obsługa programów komputerowych, 
  • obróbka graficzna zdjęć, 
  • znajomość prawa (np. prawa pracy, przepisów podatkowych, prawa budowlanego), 
  • specjalizacja lekarska (np. alergolog), 
  • prowadzenie ksiąg rachunkowych, 
  • prowadzenie działań SEO, 
  • prawo jazdy, 
  • obsługa specjalistycznych maszyn (np. wózka widłowego). 

Analiza powyższych przykładów prowadzi do wniosku, że niektórych zawodów nie można wykonywać bez posiadania pewnych twardych kompetencji. Dotyczy to takich zawodów jak doradca podatkowy, lekarz czy inżynier budowy. Kompetencje miękkie mogą sprawić, że osoby wykonujące te zawody będą osiągały większe sukcesy, jednak bez odpowiednich kompetencji twardych nie będą mogły w ogóle podjąć się wykonywania tych profesji. 

 

Kompetencje miękkie 

Do umiejętności miękkich należą przykładowo: 

  • zdolności przywódcze, 
  • inteligencja emocjonalna,  
  • asertywność, 
  • kreatywność, 
  • nastawienie na rozwój i ciągłe uczenie się, 
  • zarządzanie czasem, 
  • umiejętność ustawiania priorytetów, 
  • elastyczność i umiejętność dostosowywania się do zmieniających się warunków, 
  • działanie pod wpływem stresu, 
  • umiejętności społeczne (np. komunikatywność). 

Kompetencje miękkie mają większe znaczenie przy rekrutacji na początkowe stanowiska. Firmy, które w sposób świadomy projektują ścieżki kariery dla swoich pracowników, skupiają się głównie na umiejętnościach interpersonalnych. Zakładają, że ewentualne braki techniczne są do nadrobienia na „placu boju”. Tymczasem, nad odpowiednim nastawieniem i postawą do pracy czy codziennych wyzwaniach trudniej jest pracować. 

 

Jak zbadać kompetencje twarde i kompetencje miękkie? 

Tak jak stosunkowo łatwo jest sprawdzić umiejętności twarde, tak weryfikacja umiejętności miękkich jest już dużo bardziej skomplikowana. W przypadku tych pierwszych, rekruterzy mają do dyspozycji szereg wiarygodnych narzędzi: poczynając od dyplomów po specjalistyczne testy. Coraz częściej praktykowane jest poproszenie kandydatów o wykonanie zadania próbnego. Przykładowo kandydat na programistę IT może zostać poproszony o zweryfikowanie poprawności kodu, a copywriter o sporządzenie przykładowej informacji prasowej. W ten sposób można w sposób obiektywny ocenić poziom wiedzy eksperckiej kandydata.  

W przypadku kompetencji miękkich, rekruterzy stosują takie narzędzia jak pytania behawioralne, testy sytuacyjne oraz assessment center. Kandydaci są bacznie obserwowani pod kątem sposobu rozwiązania danego problemu. Bardziej liczy się nie sam wynik, a droga do jego osiągnięcia. Obserwacji podlega radzenie sobie ze stresem, współpraca z pozostałymi osobami  w grupie, kreatywność, mimika i mowa ciała. Dopiero więc stworzenie odpowiednich warunków i symulacja sytuacji zawodowej, z którą kandydat może mieć styczność w zawodzie, pozwala na poznanie wachlarza kompetencji miękkich. 

W celu zbadania umiejętności interpersonalnych oraz społecznych, coraz częściej stosuje się testy psychometryczne, w tym: 

  • kwestionariusze osobowości – pozwalają zbadać poziom inteligencji emocjonalnej oraz poznać cechy charakteru kandydata, 
  • testy zainteresowań – pozwalają odkryć predyspozycje do pracy na danym stanowisku, 
  • badanie uzdolnień – pozwalają odkryć indywidualne talenty kandydata. 

Testy psychometryczne pozwalają w szybki i obiektywny sposób dowiedzieć się o kandydacie tego, czego nie wyczytamy w żadnych dokumentach, ani nie usłyszymy w trakcie rozmowy rekrutacyjnej. Są skutecznych narzędziem do wyłonienia tego kandydata, którego kompetencje miękkie będą możliwie najbliższe oczekiwaniom względem danego stanowiska. Dla niektórych zawodów (np. pilot) są wręcz obligatoryjne. Więcej o testach psychometrycznych przeczytasz na naszym blogu. 

 

Jak rozwijać kompetencje miękkie? 

Dotychczas w ocenie pracowników bardzo często dominował pogląd, że liczą się wyniki, liczby, targety. I tak jak oczywiście jest to bardzo istotne z punktu widzenia strategii firmy, tak coraz częściej ocenia się pracownika pod kątem umiejętności interpersonalnych i społecznych. Zmienia się postrzeganie lidera w organizacji, jako niekoniecznie osoby, która rządzi twardą ręką, a przewodnika i motywatora. 

Zmiany w kulturze organizacyjnej obnażają ogromne luki w zakresie kompetencji miękkich. Pojawia się potrzeba uczenia pracowników jak się komunikować, jak słuchać, jak motywować, jak być empatycznym. Kompetencje miękkie są trenowane podczas warsztatów i szkoleń oraz wymagają zaangażowania ekspertów (w tym psychologów i psychoterapeutów). Pojawia się również zapotrzebowanie na specjalistów, którzy badają potencjał w zakresie umiejętności miękkich i pomagają go wydobyć. Taka diagnoza pozwala ocenić, które kompetencje w ogóle mają szansę się rozwinąć. Decydując się na pracę nad umiejętnościami interpersonalnymi, warto mieć świadomość, że będzie to inwestycja, która się zwróci, ale będzie to czasochłonny proces.   

 

Kompetencje przyszłości  

Biorąc pod uwagę trendy na rynku pracy, w tym zanikające i pojawiające się zawody, warto zainteresować się swoim wachlarzem kompetencji miękkich. Dotyczy to zarówno sfery sprawdzenia swoich predyspozycji, jak również trenowania tych, które są i będą najbardziej pożądane. Dla jednych może to oznaczać możliwość zdobycia zatrudnienia, dla innych – zwiększenia skuteczności działań w wykonywanych obszarze (np. doradca podatkowy może być specjalistą w obszarze podatków, jednak inwestycja w umiejętności interpersonalne może przełożyć się na większą liczbę projektów, a co za tym idzie skali działalności własnego biura podatkowego). 

Zastanawiając się nad tym, które kompetencje miękkie warto rozwijać, dobrze jest kierować się obserwacją trendów i analizą ofert pracy. Praktycznie w każdym ogłoszeniu znajdziemy informację, czego pracodawca oczekuje od przyszłego pracownika. Z analizy ogłoszeń wyłania się więc obraz tego, co obecnie ma największe znaczenie. Z drugiej strony warto być otwartym na to, co może przynieść nam przyszłość. Technologia rozwija się tak dynamicznie, że coraz częściej będzie zastępować ludzi w wykonywaniu żmudnych i powtarzalnych czynności. Tym samym, zakresy odpowiedzialności będą podlegać weryfikacji i zmianie. Prognozuje się, że najbardziej pożądanymi miękkimi kompetencjami przyszłości będą: 

  • umiejętność współpracy,  
  • kreatywność,  
  • otwartość na zmiany, 
  • efektywna komunikacja, 
  • otwartość na różnice kulturowe,  
  • eksperymentowanie, 
  • ukierunkowanie na rozwój. 

Są to umiejętności, które okażą się niezwykle pomocne w przyszłości, w której jedyną stałą będzie zmiana. I choć kompetencje miękkie mogą przeważyć szalę podczas procesu rekrutacyjnego, warto nie zapominać o inwestycji w kompetencje twarde. Postępująca robotyzacja i automatyzacja sprawia, że takie umiejętności jak analizowanie danych czy znajomość języka obcego będzie działała tylko i wyłącznie na korzyść danego kandydata. Poza tym, w większości przypadków, same kompetencje miękkie mogą okazać się po prostu niewystarczające, aby znaleźć zatrudnienie.  

Tags

Related Blogs

Podziel się z nami swoją opinią